Piyasa Gözetimi ve Denetimi İşlemleri

03 Ocak 2025

GÖREV VE SORUMLULUKLARI:

Bakanlığın sorumluluğunda bulunan ürün güvenliği mevzuatı hükümlerine uygun olarak Bakanlıkça belirlenen il veya illerde denetim görevini yapmak, gerekli tutanak ve raporları hazırlayarak ilgili yerlere sunmak, her denetim işlemi için denetim sürecinin başından sonuna kadar gerekli bilgi ve belgeleri düzenli bir şekilde hazırlayarak İl Müdürlüğüne teslim etmek,

Kanunda belirtilen ceza ve önlemler hariç olmak üzere, denetim faaliyeti sırasında, ilgililerin cezai sorumluluğunu gerektiren eylemleri saptadığında, durumu ilgili makamlara iletilmek üzere il müdürlüğüne bildirmek,

Görev alanına giren konularda ve ilgili mevzuatın uygulanmasında ortaya çıkan ihtiyaçlar çerçevesinde görüş ve öneri geliştirmek ve bunları il müdürlüğüne sunmak,

Yürüttüğü denetim görevi için gerekli gördüğü dosya ve belgeleri, denetim yaptığı kuruluş ve kişilerden istemek, bunları incelemek, bunların yetkili merciler tarafından onaylanmış örneklerini almak, fabrika, mağaza, dükkan, ticarethane, pazar yeri, depo ve ambar gibi yerler ile denetime konu olan diğer yerlerde inceleme ve sayım yapmak, görüntülemek, araştırmak, bunları mühürlemek, bu konularda yetkili ve ilgililerden her türlü yardım ve bilgi talep etmek,

Test ve muayeneye tabi tutulacak ürünlerden numune almak,

Denetim faaliyetinin engellenmesi durumunda, kolluk kuvvetlerinden yardım istemek ve onların nezaretinde denetim yapmak,

6502 sayılı Kanun kapsamında piyasa gözetim ve denetim işlemlerini yapmak  ve bu faaliyetler ile ilgili bilgi, belge ve periyodik raporları düzenli olarak hazırlayarak Bakanlığa göndermek, piyasa gözetim ve denetim ceza işlemlerini yürütmek,

Bakanlığın görev ve sorumluluk alanında bulunan ürünlerin piyasaya arzı veya dağıtımı aşamalarında yahut ürün piyasada iken güvenli olup olmadığını denetlemek, güvensiz olduğunun tespit edilmesi halinde, Bakanlığın talimatı doğrultusunda ve ilgili mevzuat dikkate alınarak gerekli idari tedbirleri almak ve idari yaptırım uygulanmasını sağlamak,

Piyasa gözetim ve denetim işlemlerini yapmak ve bu faaliyetler ile ilgili bilgi, belge ve periyodik raporları düzenli olarak hazırlayarak Bakanlığa göndermek, piyasa gözetim ve denetim ceza işlemlerini yürütmek,

Gümrük ve Ticaret Denetmenliği Yönetmeliği hükümleri ile Bakanlığın görev ve sorumluluk alanında bulunan konularla ilgili, mevzuat ve Bakanlığın talimatları doğrultusunda işlemleri yürütmek,

6502 sayılı Kanun ile ilgili olarak idari para cezaları ile ilgili iş ve işlemleri yapmak, 6502 sayılı Kanun ile ilgili mahkemeye cevap yazılarını hazırlamak ve süresi içinde mahkemelere gönderilmesini sağlamak,
           
Tüketicinin korunması mevzuatı kapsamına giren hizmetleri yürütmek, denetimleri yapmak, gerektiğinde yaptırım uygulamak ve uygulanmasını sağlamak,


Bakanlığın sorumluluğunda bulunan ürün güvenliği mevzuatı hükümlerine uygun olarak Bakanlıkça belirlenen il veya illerde denetim görevini yapmak, gerekli tutanak ve raporları hazırlayarak ilgili yerlere sunmak, her denetim işlemi için denetim sürecinin başından sonuna kadar gerekli bilgi ve belgeleri düzenli bir şekilde hazırlayarak İl Müdürlüğüne teslim etmek,

Kanunda belirtilen ceza ve önlemler hariç olmak üzere, denetim faaliyeti sırasında, ilgililerin cezai sorumluluğunu gerektiren eylemleri saptadığında, durumu ilgili makamlara iletilmek üzere il müdürlüğüne bildirmek,

Görev alanına giren konularda ve ilgili mevzuatın uygulanmasında ortaya çıkan ihtiyaçlar çerçevesinde görüş ve öneri geliştirmek ve bunları il müdürlüğüne sunmak,

Yürüttüğü denetim görevi için gerekli gördüğü dosya ve belgeleri, denetim yaptığı kuruluş ve kişilerden istemek, bunları incelemek, bunların yetkili merciler tarafından onaylanmış örneklerini almak, fabrika, mağaza, dükkan, ticarethane, pazar yeri, depo ve ambar gibi yerler ile denetime konu olan diğer yerlerde inceleme ve sayım yapmak, görüntülemek, araştırmak, bunları mühürlemek, bu konularda yetkili ve ilgililerden her türlü yardım ve bilgi talep etmek,

Test ve muayeneye tabi tutulacak ürünlerden numune almak,

Denetim faaliyetinin engellenmesi durumunda, kolluk kuvvetlerinden yardım istemek ve onların nezaretinde denetim yapmak,

6502 sayılı Kanun kapsamında piyasa gözetim ve denetim işlemlerini yapmak  ve bu faaliyetler ile ilgili bilgi, belge ve periyodik raporları düzenli olarak hazırlayarak Bakanlığa göndermek, piyasa gözetim ve denetim ceza işlemlerini yürütmek,

Bakanlığın görev ve sorumluluk alanında bulunan ürünlerin piyasaya arzı veya dağıtımı aşamalarında yahut ürün piyasada iken güvenli olup olmadığını denetlemek, güvensiz olduğunun tespit edilmesi halinde, Bakanlığın talimatı doğrultusunda ve ilgili mevzuat dikkate alınarak gerekli idari tedbirleri almak ve idari yaptırım uygulanmasını sağlamak,

Piyasa gözetim ve denetim işlemlerini yapmak ve bu faaliyetler ile ilgili bilgi, belge ve periyodik raporları düzenli olarak hazırlayarak Bakanlığa göndermek, piyasa gözetim ve denetim ceza işlemlerini yürütmek,

Gümrük ve Ticaret Denetmenliği Yönetmeliği hükümleri ile Bakanlığın görev ve sorumluluk alanında bulunan konularla ilgili, mevzuat ve Bakanlığın talimatları doğrultusunda işlemleri yürütmek,

Şubenin arşiv işlerini yürütmek ve saklama süresi dolanların imhası ile ilgili işlemleri yapmak, (Personel ve Destek Hizmetleri ile koordineli olarak)
 

PİYASA VE GÖZETİMİ DENETİMİ İLE İLGİLİ ESASLAR:

Piyasa gözetimi ve denetimi; ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya ürün piyasada iken, ilgili teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğini, güvenli olup olmadığını denetlemek veya denetlettirmek; güvenli olmayan ürünlerin güvenli hale getirilmesini temin etmek, gerektiğinde yaptırımlar uygulanmasını sağlamak amacıyla Bakanlık ve Ticaret İl Müdürlükleri tarafından yapılacak her türlü faaliyeti kapsar.
Yönetmeliğe uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir.

DENETİM YAPILACAK YERLER:

Denetim, ürünlerin;
Mağaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar ve nakil araçları ve benzeri gibi her türlü depolandığı ve/veya satıldığı yerlerde,
Gerekli hallerde, ürünlerin üretildikleri, işlendikleri, ambalajlandıkları veya  montaj yapıldıkları, depolandıkları yerlerde de, re’sen veya şikayet üzerine yapılır.
Denetimler, denetim yapılan yerlerde yapılan çalışmaları engellemeyecek şekilde yapılır.

DENETİMDE KİM MUHATAP ALINIR?

Denetlemede üreticinin muhatap alınması esastır. Bu husus, dağıtıcının 4703 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin 9 uncu fıkrasında düzenlenen yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.  Dağıtıcının iş yerinde yapılan denetimde, üreticinin adı ve adresi tespit edilir. Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri sonucunda güvenli olmadığı belirlenen ürünlere ilişkin olarak üreticinin tespit edilemediği durumlarda, Müdürlüğümüz Denetmenlerince belirlenen süre içerisinde (en fazla 10 gün) üreticinin veya ürünü tedarik ettiği kişinin kimliğini bildirmeyen dağıtıcı, üretici olarak kabul edilir. Üreticinin yurt dışında yerleşik olması halinde yetkili temsilci ve/veya ithalatçı muhatap alınır ve bunlar da üretici ile aynı sorumluluğu taşır.

DENETLEME GÖREVİ NE ŞEKİLDE YERİNE GETİRİLİR? 

Denetleme görevi, üretici veya dağıtıcıya ait bilgi ve belgelerin ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmesi ile malların duyusal incelemesinin yapılması ve gerektiğinde her türlü test ve muayenenin yapılması veya yaptırılması suretiyle yerine getirilir, Piyasa gözetimi ve denetiminde gerekli görülen durumlarda, test ve muayene laboratuarları dahil olmak üzere Bakanlığın imkanlarından veya gözetim ve denetime konu ürüne ilişkin uygunluk değerlendirmesi işlemlerinde yer almayan ancak bu konuda yeterliliği Bakanlıkça tespit edilmiş olan test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşlarının imkanlarından yararlanılabilir. Denetlenmiş ürünler gerekli görüldüğü takdirde yeniden denetlenebilir. 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığımıza, tüketici ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimi görevi verilmiştir. Böylece; Bakanlığımız hem tüketicilerin ekonomik çıkarlarını, hem de sağlık ve güvenliklerini koruma görevini üstlenmiş bulunmaktadır. Bu bağlamda Piyasa Gözetimi Denetimi ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya ürün piyasada iken ilgili teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğinin, güvenli olup olmadığının denetlenmesi veya denetlettirilmesi faaliyetidir.

Bakanlığımız sorumluluğunda olan ürün gruplarının listesi aşağıdadır:

Tekstil ve Ayakkabı
 
Dekoratif Malzemeler
 
Mobilyalar
 
El Aletleri
 
Aygıtlar
 
Hobi ve Spor Ekipmanları
 
Çakmaklar
 
Kırtasiye Ürünleri
 
Çocuk Bakım Ürünleri ve Çocuk Ekipmanları
 
Gıda Görünümlü Ürünler
 
Deterjanlar
 
Emzik Biberon
 
Hijyenik pedler, çocuk bezleri
 
Hava aromatize edici ürünler
 
Kuvvetli asit bazlar (por-çöz, yağ çöz vb.)
 
Havuz Kimyasalları
 
Oyuncaklar
 
Diş fırçaları
 
Hazır Giyim

Yukardaki sorumluluk alanımıza giren ürünlerle ilgili ürün güvenliği şikayetlerini Müdürlüğümüze gerekli bilgi ve belgelerle yapabilirsiniz.
  
KIRTASİYE VE OKUL MALZEMESİ ALIŞVERİŞLERİNDE TÜKETİCİLERİMİZİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

 
Kırtasiye ürününü seçerken üretici/ithalatçısının açık adının ve adresinin bulunduğu ürünler tercih edilmelidir. Merdiven altı diye tabir ettiğimiz markası - modeli belli olmayan, üretici/ithalatçısına dair hiçbir bilgi bulunmayan ürünler tercih edilmemelidir. Satın alınan kırtasiye ürünlerinde -özellikle boya kalemlerinde- “EN 71 standardına uygundur” ibaresinin bulunup bulunmadığına bakılmalıdır. Oyuncak şeklinde olan veya oyuncak niteliği taşıyan kırtasiye ürünlerinde ise hangi yaş grubuna yönelik olduğuna dair ibarelerin ve diğer uyarıların bulunup bulunmadığına bakılmalıdır. Örneğin, 36 aydan küçük çocuklar için risk oluşturan kırtasiye malzemelerinde bulunan uyarılar yaşanabilecek kazalara karşı dikkate alınmalıdır. Yine oyuncak şeklinde olan kırtasiye ürünlerinde “CE” markasının bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir.
 
OYUNCAK ALIŞVERİŞLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
 
Ambalajında ve etiketinde üretici/ithalatçı bilgisinin bulunmadığı ürünler satın alınmamalıdır. Oyuncaklarda ambalaj ve etiket bilgilerinin önemi nedeniyle uyarılar mutlaka okunmalı ve titizlikle uygulanmalıdır. Çocuğun yaşına uygun ürünler satın alınmalıdır. 3 yaş altı çocuklar için oyuncak satın alırken oyuncaklarda keskin kenarların, sivri uçların, küçük parçaların ve küçük topların bulunmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir. 3 yaş altı çocuklar için üretilen oyuncaklarda cam ve porselen türü materyallerin bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir. CE işareti bulunmayan ürünler satın alınmamalıdır.

2025 Yılında Yapılan Denetimler Sonucunda Uygulanacak İdari Para Cezaları
 
6502 sayılı Kanunun “Yaptırım hükümleri” başlıklı 77’nci maddesinde düzenlenen idari para cezaları 1/1/2025 tarihinden itibaren, yeniden değerleme oranı olarak ilan edilen %43,93 oranında artırılarak uygulanacaktır. Bu itibarla perakende işletmelerde satışa arz edilen malların fiyat etiketi ve fiyat listelerine ilişkin olarak tüketicilerin tam ve doğru bilgilendirilmesi için belirlenen yasal yükümlülüklere uyulmaması durumunda her bir aykırılık için 3.166 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Resmi Gazete ’ye ulaşmak için tıklayınız.
 
Ayrıca, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılması halinde 2024 yılında, haksız fiyat artışı için 100.000 TL ile 1.000.000 TL idari para cezası uygulanırken, 2025 yılında uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 143.930 TL üst sınırı ise 1.439.300 TL olarak belirlendi.
 
Yine üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici stokçuluk faaliyetinde bulunması halinde 2024 yılında 1.000.000 TL ile 12.000.000 TL idari para cezası uygulanırken, 2025 yılında uygulanacak idari para cezası 1.439.300 TL ile 17.271.600 TL arasında belirlendi.
 
Bunun yanı sıra, taşınmaz ticareti faaliyetinde bulunan emlakçılara, motorlu kara taşıtları ticarinde bulunanlara ve kuyum alım satımı faaliyeti yürütenlere mesleki davranış kurallarına ve bu itibarla yapılan düzenlemelere aykırı hareket edenlere, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 18’nci maddesine istinaden her bir aykırılık için 2024 yılında 15.856 TL ile 475.380 TL idari para cezası uygulanırken 2025 yılında uygulanacak idari para cezası alt sınırı 22.807 TL üst sınırı ise 684.214 TL olarak belirlendi.